ไม่ว่าจะฤดูไหน ประเทศไทยก็ยังคงเผชิญกับอากาศร้อนแทบจะตลอดทั้งปี ยิ่งถ้าแบบบ้านไม่ตอบโจทย์กับสภาพอากาศด้วยแล้ว อาจทำให้ต้องพึ่งพาเครื่องปรับอากาศทั้งวันจนค่าไฟพุ่งโดยไม่รู้ตัว แต่รู้ไหมว่า การออกแบบบ้านให้ระบายความร้อนได้อย่างเหมาะสม คือหนึ่งในทางเลือกที่สามารถช่วยให้บ้านเย็นสบาย ส่งผลให้อยู่อาศัยได้อย่างมีความสุขในทุกช่วงเวลา !
ทำไมการออกแบบบ้านระบายความร้อน จึงต้องสอดคล้องกับสภาพอากาศของเมืองไทย ?
ประเทศไทยมีภูมิอากาศแบบร้อนชื้น แดดแรงแทบตลอดทั้งปี และในบางพื้นที่ก็มีลมเปลี่ยนทิศทางบ่อยครั้ง หากบ้านไม่ได้ออกแบบมาเพื่อรองรับสภาพอากาศเช่นนี้ ก็มีแนวโน้มที่บ้านจะเก็บสะสมความร้อน ส่งผลให้ผู้อยู่อาศัยต้องเปิดแอร์เพื่อคลายร้อนตลอดทั้งวัน
การออกแบบบ้านที่สามารถ “ระบายความร้อน” ได้ดีตั้งแต่แรกจึงเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญ โดยเริ่มจากการวางทิศของตัวอาคาร เลือกวัสดุที่ช่วยระบายอากาศ ตลอดจนการจัดพื้นที่ให้ลมพัดผ่านได้สะดวก เพื่อลดการพึ่งพาเครื่องใช้ไฟฟ้าอย่างเครื่องปรับอากาศและพัดลม ทำให้ประหยัดพลังงาน และส่งเสริมสุขภาพของผู้อยู่อาศัยให้พักผ่อนได้เต็มที่ แม้ในช่วงที่อากาศร้อนจัดก็ตาม
4 ปัจจัย ในการสร้างบ้านให้เหมาะกับอากาศร้อน
แต่การออกแบบบ้านระบายความร้อน จะต้องอาศัยความเข้าใจใน “องค์ประกอบสำคัญ” ที่ทำให้อากาศภายในบ้านถ่ายเทและสามารถระบายความร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ทิศทางลมและแดด
ควรพิจารณาทิศทางลมและแสงแดดบริเวณที่ดินที่เราจะสร้างบ้าน เพื่อเลี่ยงการวางแปลนห้องนั่งเล่นหรือห้องนอนไว้ทางทิศตะวันตก เพราะจะรับแดดช่วงบ่ายซึ่งร้อนที่สุด แนะนำให้หันหน้าบ้านไปทางทิศใต้หรือทิศเหนือ เพราะเป็นทิศที่รับลมและแสงแดดในระดับที่เหมาะสมมากกว่า
วัสดุผนัง–หลังคา
การสร้างบ้านเหมาะกับอากาศร้อน ควรเลือกวัสดุที่มีคุณสมบัติสะท้อนอากาศได้ดี เช่น หลังคากระเบื้องแบบลอนเมทัลชีต หรือผนังอิฐมวลเบา ผนังที่มีค่าการนำความร้อนต่ำ ซึ่งจะช่วยลดอุณหภูมิภายในบ้านได้อย่างมีประสิทธิภาพ
องค์ประกอบรอบบ้าน
บ้านที่มีพื้นที่สีเขียว เช่น สนามหญ้า ต้นไม้ หรือบ่อน้ำเล็ก ๆ จะช่วยดูดซับความร้อน ลดอุณหภูมิรอบบ้าน และเพิ่มความสดชื่นให้พื้นที่อยู่อาศัยได้อย่างดีเยี่ยม
ผังบ้านโปร่ง โล่ง ระบายอากาศได้ดี
การจัดวางผังบ้านให้สามารถรับลมและถ่ายเทอากาศได้สะดวกมีความสำคัญอย่างมาก โดยเฉพาะการวางผังให้มีช่องเปิดสองฝั่งตรงข้ามกัน หรือที่เรียกว่า Cross Ventilation ซึ่งจะช่วยให้เกิดการไหลเวียนของลมผ่านตัวบ้านอย่างเป็นธรรมชาติ เช่น การวางแปลนห้องให้มีหน้าต่างหรือประตูเปิดรับลมจากฝั่งหนึ่ง พร้อมกับมีช่องลมในอีกฝั่งเพื่อให้ลมพัดผ่านออกไปได้ ทำให้บ้านมีอากาศไหลเวียนจึงทำให้บ้านเย็นขึ้น
5 เคล็ดลับออกแบบบ้านให้เย็นอยู่สบาย
แต่นอกจากหลักการพื้นฐานในการสร้างบ้านแบบไหนไม่ร้อนแล้ว ยังสามารถนำ 5 เคล็ดลับง่าย ๆ เหล่านี้ไปปรับใช้ เพื่อช่วยให้บ้านอยู่สบาย โดยไม่ต้องพึ่งพาเครื่องใช้ไฟฟ้าตลอดเวลา
1. เลือกหลังคาทรงสูง + วัสดุกันความร้อน
หลังคาเป็นส่วนที่รับแสงแดดตลอดทั้งวัน หากเลือกทรงที่มีช่องว่างอากาศสูง เช่น ทรงจั่ว, ทรงปั้นหยา หรือทรงมะนิลา จะช่วยให้ความร้อนลอยขึ้นและระบายออกได้ดีขึ้น พร้อมกับเสริมด้วยฉนวนกันความร้อนใต้หลังคา หรือเลือกใช้แผ่นหลังคาที่สะท้อนความร้อนได้ดี เช่น แผ่นเมทัลชีตเคลือบพิเศษ ก็จะช่วยลดอุณหภูมิภายในบ้านได้ดีขึ้น
2. ลดความร้อนที่ผนังบ้าน
ผนังบ้านก็เป็นอีกหนึ่งบริเวณที่โดนแดดตลอดทั้งวัน เช่น ผนังด้านทิศตะวันตกในช่วงบ่าย ดังนั้น จึงควรเลือกใช้วัสดุก่อสร้างประเภทอิฐมวลเบา ทาสีอ่อนหรือผิวมันที่สะท้อนแสงได้ดี และควรหลีกเลี่ยงสีเข้มที่ดูดซับความร้อน นอกจากนี้ สำหรับแบบบ้านชั้นเดียวที่อยากสร้างให้ไม่ร้อน ก็สามารถต่อเติมพื้นที่สีเขียว ด้วยการติดตั้งระแนงไม้ ปลูกไม้เลื้อย เพื่อบังแดดและลดการสะสมความร้อนบริเวณผนังได้อีกด้วย
3. วางหน้าต่างให้รับลม รับแสงธรรมชาติ
การมี “หน้าต่าง 2 ด้าน” ของห้องจะช่วยให้ลมพัดผ่านได้ พร้อมกับช่วยลดความร้อนภายในบ้าน โดยอาจใช้กระจกเขียวตัดแสงหรือกระจกสะท้อนความร้อน (Low-E glass) ในบริเวณที่รับแดดโดยตรง โดยไม่ต้องปิดม่านทึบตลอดวัน
4. เลือกวัสดุปูพื้นที่เย็นเร็วและระบายความร้อนได้ดี
วัสดุปูพื้นมีส่วนสำคัญที่ทำให้บ้าน “เย็น” และ “อยู่สบาย” การเลือกใช้วัสดุอย่างกระเบื้อง หินแกรนิต หินอ่อน หรือปูนเปลือยสไตล์ลอฟต์ ที่มีคุณสมบัติคายความร้อนได้ดี จะช่วยลดความร้อนภายในบ้านได้
5. จัดพื้นที่โล่ง–พื้นที่สีเขียวรอบบ้าน
การออกแบบบ้านให้มี “ลานกลางบ้าน หรือระเบียงเปิดโล่ง” ซึ่งจะช่วยให้อากาศไหลเวียนผ่านตัวบ้านได้สะดวก โดยเฉพาะแบบบ้านระบายความร้อนที่มีผังเป็นแนวยาว หรือทรงตัว L ซึ่งสามารถวางตำแหน่งช่องเปิดให้ลมพัดเข้าออกได้เต็มที่
สำหรับในกรณีที่มีพื้นที่เหลือเพียงพอ การจัดสวนหรือสนามหญ้าคลุมดิน 20–30% ของพื้นที่ทั้งหมด ยังช่วยลดการสะท้อนความร้อนจากพื้นคอนกรีตหรือดินแห้ง ทำให้บ้านเย็นลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การสร้างบ้านในเมืองไทยไม่ใช่แค่เรื่องโครงสร้างแข็งแรง แต่ต้องใส่ใจเรื่อง “ความเย็นสบาย” ตั้งแต่การออกแบบ Homesquare Development คือผู้เชี่ยวชาญด้านการสร้างและออกแบบบ้านชั้นเดียวที่ตอบโจทย์สภาพอากาศร้อนในประเทศไทย พร้อมบริการครบวงจร ตั้งแต่การออกแบบ วางแผนงบประมาณ ไปจนถึงบริหารงานก่อสร้าง ให้คุณได้บ้านที่เย็นอยู่สบาย คุ้มค่า และตรงตามงบประมาณ สนใจสอบถามเพิ่มเติมหรือขอใบเสนอราคา โทร. 089-894-9583, 084-058-6027 (ฝ่ายขาย) 02-533-2622 (สำนักงานใหญ่) หรือ LINE: @homesquare
ข้อมูลอ้างอิง
10 วิธีสร้างบ้านให้เย็น อยู่สบาย ตามธรรมชาติ. สืบค้นเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.baanlaesuan.com/227050/ideas/house-ideas/passive-design/
